Surdologopeda
Wychowanie słuchowe jako ważny element terapii małego dziecka z wadą słuchu.
Dzięki Programowi Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków już w drugiej dobie życia dziecka rodzic dowiaduje się o prawdopodobnych problemach ze słuchem malucha.
Po powtórzeniu badań oraz diagnozie postawionej przez lekarza audiologa trafia do surdologopedy.
Surdologopeda to osoba, pod której kierunkiem będziecie uczyć się jak wspierać wasze dziecko w rozwoju mowy i języka, podsunie pomysły na zabawy słuchowe, wskaże drogę, ale nie wykona tej pracy za Was. To bardzo ważne, aby uświadomić sobie ,że tylko dzięki codziennemu świadomemu działaniu i zaangażowaniu macie realny wpływ na to jak w przyszłości będzie słuchało i mówiło Wasze dziecko. Im szybciej zrozumiecie istotę zaburzeń słuchu i nauczycie sie dostrzegać okazję do nauki w każdej sytuacji w ciągu dnia, tym szybciej widoczne będą efekty terapii.
Idealną sytuacją jest gdy, trafiając do gabinetu ,dziecko ma już dopasowane aparaty słuchowe i ma widoczne korzyści z ich użytkowania. Nawet jeśli dziecko nie posiada jeszcze aparatów lub nie ma resztek słuchowych, które aparat mógłby wzmocnić i czeka na implant ślimakowy, należy rozpocząć terapię słuchu i mowy.Jednym z najważniejszych elementów rehabilitacji jest wcześnie rozpoczęte wychowanie słuchowe definiowane jako stymulowanie istniejącego zawężonego pola słuchowego, rozwijanie, udoskonalanie zdolności do akustycznego odbierania i różnicowania oraz wykształcenie zdolności do przetwarzania odbieranych dźwięków mowy.( za Csanyi, 1994 ).
W wychowaniu słuchowym można wyróżnić następujące etapy:
1. wykrywanie dźwięków – rozpoznanie czy jest dźwięk czy go nie ma. Dziecko uczy się reagować na dźwięk, zwracać na niego uwagę i reagować, gdy go nie ma. – jest dźwięk/nie ma dźwięku- zabawy przy muzyce oraz z wykorzystaniem instrumentów
- mówimy/ nie mówimy;
- rozpoczynanie czynności na sygnał– reakcja na początek dźwięku lub jego koniec;
2. różnicowanie (dyskryminacja) – jest to umiejętność dostrzegania podobieństw i różnic pomiędzy dwoma lub więcej bodźcami słuchowymi.
Dźwięki instrumentów posiadają określone cechy pozwalające na ich różnicowanie.
Są to: natężenie ( cichy/głośny) , wysokość ( niski/wysoki ), rytm i tempo ( wolno/szybko ), czas trwania (krótki/długi), barwa, melodia.
To właśnie dzięki tym cechom prozodycznym wiemy czy wypowiedź do nas kierowana jest pytaniem, oznajmieniem czy rozkazem. Prawidłowa dyskryminacja ułatwi maluchowi odbiór i komunikatywne posługiwanie się mową.
3. identyfikacja – jest to możliwość określania poprzez powtórzenie lub wskazanie usłyszanych dźwięków mowy.
- identyfikacja dźwięków otoczenia ( odgłosy w domu, na dworze, dźwięki instrumentów
- identyfikacja dźwięków mowy (od głoski do zdania)
- identyfikacja słów, zdań, tekstów.
4. rozpoznawanie i rozumienie mowy – czyli rozpoznawanie znaczenia mowy poprzez odpowiadanie na pytania, wykonywanie poleceń, uczestniczenie w rozmowie.
W praktyce zadania z kolejnych etapów mogą się ze sobą mieszać lub wymieniać, w zależności od wielu czynników, zarówno tych będących po stronie dziecka jak i rodziców.
Warunki powodzenia wychowania słuchowego:
– wczesna diagnoza (do 3 miesiąca życia);
– mądre działania rodziców kierowanych przez kompetentnych specjalistów;
– natychmiastowe zastosowanie aparatów słuchowych lub/i implantu ślimakowego
– wczesne podjęcie wychowania słuchowo – językowego.
Opracowała: mgr Małgorzata Chłopecka
logopeda z 7 letnią praktyką surdologopedyczną